یکی از شگفتیهای شهر یزد، باغ دولت آباد است که در محله چهار منار قرار دارد. زمانی در باغ دولت آباد یزد با دار و درختها و بوتههای گل سرخش، محمد تقیخان بافقی، حکمران یزد و خانوادهاش زندگی میکردند و باغ، محلی بود برای سرو سامان دادن به کارهای حکومت، ولی حالا سالهاست که درهای اینجا به روی گردشگران هم گشوده شده.
اگر حتی موقع رفتن به باغ دولت آباد از ترافیک، گرما و شلوغی مسیر کلافه شده باشیم، وقتی از سردر و هشتی باغ بگذریم، کلافهگیمان از بین میرود و نفس راحتی میکشیم؛ چون سختیها جایش را به خنکی، سرسبزی و آرامش این باغ میدهد.
با اینکه باغ دولت آباد در اواخر دوره افشاریه ساخته شده، ولی معماریاش با معماری دوره زندیه نسبت زیادی دارد. باغ، زمانی دو بخش اصلی بیرونی و اندرونی داشته است و بنایی که در حال حاضر در معرض تماشای قرار دارد هم همان بخش اندرونی است، همان جایی که حاکم وقت و خانوادهاش زندگی میکردند. بخش بیرونی باغ هم برای توقف کاروانها، برگزاری مراسم ورزشی و تشریفات حکومتی استفاده میشده.
بادگیر هشت ضلعی، سه شاهنشین، دو اتاق، حوضچهها و تالارهای عمارت تابستانی قسمتهای باقی مانده بخش اندرونیاند و درهای مشبک، شیشههای رنگی و آبنماهای داخل عمارت اصلی زیبایی خاصی به اینجا دادهاند.
به غیر از درختهای سرو و کاج و بوتههای گل سرخ که به شکل متقارنی در اطراف حوض اصلی کاشته شده، بادگیر ۳۳ متری باغ دولت آباد هم تماشاییترش کردهاند. این بادگیر روبروی آبنمای اصلی قرار گرفته و یکی از بلندترین بادگیرهای خشتی در دنیا به حساب میآید.
حوض روبروی بادگیر تناسب زیادی با بلندی بادگیر دارد و طوری ساخته شده که وقتی آخر باغ بایستیم میتوانیم کل نمای بادگیر را داخلش ببینیم. قدمت و طراحی منحصر به فرد این باغ باعث شده که در کنار هشت باغ دیگر ایران در فهرست آثار جهانی ثبت شود.
نکته جالبی که درباره باغ دولت آباد وجود دارد این است که برای ساختش قناتی به طول ۶۵ کیلومتر حفر کرده بودند تا آب را از مهریز به محل فعلی باغ بیاورند. زمانی، اینجا آنقدر آب داشته که بعضیها به آن «نمایش آب» میگفتند. در حال حاضر آب باغ از یک چاه عمیق به دست میآید، هنوز هم حوضهای متعددش پر آب است و وقتی که در آن قدم میزنیم احساس تازگی و سرزندگی میکنیم.
اگر شبها به تماشای باغ برویم، میتوانیم با منظره فانوسهایی مواجه شویم که در امتدادش روشن شدهاند و جذابیتش را بیشتر کردهاند. البته آنهایی که به این باغ رفتهاند میگویند در طول روز هم تماشای شیشههای رنگی داخل عمارت و هیبت درختهای توت صد ساله باغ را نباید از دست داد. در طول روز، میتوانیم در گوشهای از عمارت بنشینیم و غرق بازی آب و نورهای رنگی شویم و برای چند لحظه هم که شده مشغلههایمان را از یاد ببریم.
این باغ یک کافه رستوران هم دارد که میتوان روی تختهایش نشست، خستگی در کرد و چیزی خورد.